در این مقاله چه چیزهایی یاد میگیریم؟
منظور از سیستم باربر جانبی چیست؟
قبل از آن‌که به این سوال پاسخ دهیم بازم است بدانیم بار جانبی دقیقا چیست؟
بار جانبی چیست؟
بارها در ساختمان از لحاظ جهت به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند. گروه اول بارهای ثقلی؛ که جهت این بارها رو به پایین است. این بارها ناشی از وزن المان‌ها و وزن افراد و وسایلی است که در یک سازه وجود دارد. گروه دوم بارهای جانبی هستند. جهت این بارها در راستای افق است. دو عامل اصلی این بارها زلزله و باد هستند.
مسئولیت تحمل گروه اول بارها، یعنی بارهای ثقلی به عهده تیرها و ستون‌هاست. بار در وهله اول به کف سازه وارد می‌شود و پس از آن به تیرها می‌رسد و سپس از طریق تیرها به ستون و درنهایت از طریق ستون به پی و زمین منتقل می‌شود. البته بعضی بارهای ثقلی مثل بار آسانسور ممکن است مستقیم به ستون‌ها وارد شوند. به مجموعه این سیستم؛ سیستم باربر ثقلی می‌گویند.
اما مسئولیت تحمل گروه دوم بارها، یعنی بارهای جانبی، به عهده انواع سیستم‌های باربر جانبی است.
انواع سیستم‌های باربر جانبی
انواع سیستم‌های باربر جانبی بر اساس سیستم سازه به ۵ دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱- سیستم دیوارهای باربر
- دیوارهای برشی بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۵ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- دیوارهای برشی بتن آرمه متوسط با ضریب رفتار ۴ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- دیوارهای برشی بتن آرمه معمولی با ضریب رفتار ۳.۵ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر و برای ساختمان‌های با اهمیت متوسط در مناطق لرزه خیزی ۳ و ۴
- دیوارهای برشی با مصالح بنایی مسلح با ضریب رفتار ۳ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر
- دیوارهای متشکل از قاب‌های سبک فولادی سرد نورد و مهارهای تسمه‌ای فولادی با ضریب رفتار ۴ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر
- دیوارهای متشکل از قاب‌های سبک فولادی سرد نورد و صفحات پوشش فولادی با ضریب رفتار ۵.۵ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر
- دیوارهای بتن پاششی ۳ بعدی با ضریب رفتار ۳ و ارتفاع مجاز ۱۰ متر
۲- سیستم قاب ساختمانی
- دیوارهای برشی بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۶ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر (درصورت واقع شدن ساختمان در خاکی غیر از تیپ ۴، عدم نامنظمی شدید پیچشی در پلان و استفاده از سیستم مهارجانبی در هر دو طرف مرکز جرم، ارتفاع مجاز تا ۷۵ متر افزایش می‌یابد)
- دیوارهای برشی بتن آرمه متوسط با ضریب رفتار ۵ و ارتفاع مجاز ۳۵ متر
- دیوارهای برشی بتن آرمه معمولی با ضریب رفتار ۴ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر و برای ساختمان‌های با اهمیت متوسط در مناطق لرزه خیزی ۳ و ۴
- دیوارهای برشی با مصالح بنایی مسلح با ضریب رفتار ۳ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر
- مهاربندی واگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۷ (درصورتی که در تیر پیوند رفتار برشی حاکم باشد) یا ۶ (در صورتی که در تیر پیوند رفتار خمشی حاکم باشد) و ارتفاع مجاز ۵۰ متر (درصورت واقع شدن ساختمان در خاکی غیر از تیپ ۴، عدم نامنظمی شدید پیچشی در پلان و استفاده از سیستم مهارجانبی در هر دو طرف مرکز جرم، ارتفاع مجاز تا ۷۵ متر افزایش می‌یابد)
- مهاربندی کمانش تاب با ضریب رفتار ۷ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- مهاربندی همگرای معمولی فولادی با ضریب رفتار ۳.۵ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر
- مهاربندی همگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۵.۵ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر (درصورت واقع شدن ساختمان در خاکی غیر از تیپ ۴، عدم نامنظمی شدید پیچشی در پلان و استفاده از سیستم مهارجانبی در هر دو طرف مرکز جرم، ارتفاع مجاز تا ۷۵ متر افزایش می‌یابد)
۳- سیستم قاب خمشی
- قاب خمشی بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۷.۵ و ارتفاع مجاز ۲۰۰ متر
- قاب خمشی بتن آرمه متوسط با ضریب رفتار ۵ و ارتفاع مجاز ۳۵ متر
- قاب خمشی بتن آرمه معمولی با ضریب رفتار ۳ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر و برای ساختمان‌های با اهمیت متوسط در مناطق لرزه خیزی ۳ و ۴
- قاب خمشی فولادی ویژه با ضریب رفتار ۷.۵ و ارتفاع مجاز ۲۰۰ متر
- قاب خمشی فولادی متوسط با ضریب رفتار ۵ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- قاب خمشی فولادی معمولی با ضریب رفتار ۳.۵ و ارتفاع مجاز ۱۵ متر و برای ساختمان‌های با اهمیت متوسط در مناطق لرزه خیزی ۳ و ۴
۴- سیستم دوگانه یا ترکیبی
- قاب خمشی ویژه (فولادی یا بتنی) + دیوارهای برشی بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۷.۵ و ارتفاع مجاز ۲۰۰ متر
- قاب خمشی بتن آرمه متوسط + دیوارهای برشی بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۶.۵ و ارتفاع مجاز ۷۰ متر
- قاب خمشی بتن آرمه متوسط + دیوارهای برشی بتن آرمه متوسط با ضریب رفتار ۶ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- قاب خمشی فولادی متوسط + دیوارهای برشی بتن آرمه متوسط با ضریب رفتار ۶ و ارتفاع مجاز ۵۰ متر
- قاب خمشی فولادی ویژه + مهاربندی واگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۷.۵ و ارتفاع مجاز ۲۰۰ متر
- قاب خمشی فولادی متوسط + مهاربندی واگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۶ و ارتفاع مجاز ۷۰ متر
- قاب خمشی فولادی ویژه + مهاربندی همگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۷ و ارتفاع مجاز ۲۰۰ متر
- قاب خمشی فولادی متوسط + مهاربندی همگرای ویژه فولادی با ضریب رفتار ۶ و ارتفاع مجاز ۷۰ متر
۵- سیستم کنسولی
- ساز‌ه‌های فولادی یا بتن آرمه ویژه با ضریب رفتار ۲ و ارتفاع مجاز ۱۰ متر
